|
Być może wiele osób pamięta bardzo stary dowcip o tym, jak to do zwierzchnika pewnej firmy doszły słuchy, że jeden z jego pracowników w rozmowie z klientami często używa nieodpowiednich słów, bo nie rozumie ich znaczenia. Dyrektor dbający o wizerunek firmy nie wiedział, jak powiedzieć o tym wprost drażliwemu podwładnemu. Zwołał więc zebranie, na którym zwrócił się do wszystkich z prośbą, aby zapanowali nad swym językiem. Na co Iksiński, podejrzewając, że o nim mowa, wykrzyczał: – Szefie, to alibi to do mnie?
|
|
Oczywiście, ktoś może powiedzieć, że to tylko dowcip, a w rzeczywistości nic takiego się nie zdarza. Oj, zdarza, zdarza… – i to nierzadko. Najczęściej są mylone słowa, które mają podobne brzmienie, ale inne znaczenia. Mówiący, chcąc upiększyć swój język, nieświadomie stwarza sytuacje rodem z kabaretu. Czasami słysząc takie dialogi, własnym uszom nie wierzę. Niedawno siedziałam w pociągu obok wracających z pracy na budowie panów. Dobiegały do mnie skrawki ich rozmowy: – Urobiony jestem. Robimy teraz na budynku, co ma cholernie dużo kondycji. Kondycji? Chyba kondygnacji?! – myślę. Może jednak jest w tym jakiś sens – przecież biegając po tych kondygnacjach, wyrabia się kondycję. Fizyczną jedynie, bo językowa nadal pozostaje słaba.
Jakiś czas temu rozmawiały również przy mnie dwie panie. Jedna z nich była w ciąży i opowiadała drugiej, jak to jej mąż identyfikuje się z jej stanem: – Wiesz, mąż czuje się źle, bo ma symptom kuwety. Omal nie parsknęłam śmiechem. Owszem, zdarza się, że niektórzy mężczyźni odczuwają fizyczne dolegliwości w czasie ciąży żony i nazywa się to syndromem kuwady. W tym momencie pomyślałam jednak ze współczuciem o nieznanym mi panu – rzeczywiście każdy na jego miejscu czułby się źle, mając – cokolwiek to może znaczyć – symptom kuwety.
W innej zaś rozmowie dziewczyna, która właśnie zmieniała pracę i kompletowała potrzebne dokumenty, zwierzała się swojej koleżance: – Teraz chodzi tylko o to, żeby mój poprzedni szef wystawił mi odpowiednie preferencje. Nawet nie śmiem tego komentować. Będąc jednak w takiej sytuacji, wolałabym dostać odpowiednie referencje. Podobna pomyłka zdarzyła się też innej dziewczynie, która podirytowana opowiadała koledze o wyjeżdżającym na urlop zwierzchniku: – Cwaniak sam będzie się kąpał w oceanie, a nam zostawił całą listę swoich predyspozycji. No i skąd ta złość? Wszak podwładni znający predyspozycje szefa mogą spać spokojnie. Co innego, gdyby o dyspozycje chodziło…
Poezji w słowach pewnego pana nie dopatrzyła się – co również zasłyszałam – jego rozmówczyni, gdy mówił do niej o wiośnie w jego sercu. – To tylko taka metamorfoza – wyjaśniał, myśląc zapewne o metaforze, czyli przenośni. Może jednak się mylę. Może jego serce ciągle jest lodowate, więc ta wiosna zaiste byłaby metamorfozą. Z wypowiedzi chłopaka, który opowiadał swojemu znajomemu o wybrance swego serca, nie wiało natomiast chłodem. Zwłaszcza gdy mówił: – Od niej zawsze epatuje takie ciepło i szczęście… Należałoby powiedzieć raczej, że emanuje, a nie epatuje, ale można wybaczyć błąd zakochanemu w swojej dziewczynie młodzieńcowi, który chciał powiedzieć o niej nadzwyczaj ładnie. Nad zwyczaj językowy wzniósł się również…
W zasłyszanych przeze mnie rozmowach bardzo często, niestety, pojawia się też słowo bynajmniej w znaczeniu innego, choć brzmiącego podobnie przynajmniej, a przecież to nie są synonimy! Według słownikowych wyjaśnień wyraz bynajmniej wzmacnia przeczenie lub sam jest przeczeniem, znaczy też: wcale, zupełnie, ani trochę, a słowo przynajmniej określa minimalny zakres tego, o czym mówimy. Znaczeniowo wszystko jest w porządku w dialogu: – Jesteś głodny? – Bynajmniej! – To przynajmniej wypij herbatę (wypowiedź straciłaby sens, gdyby oba te słowa zostały użyte w odwrotnej kolejności). Jeśli jednak na pytanie męża: – Kochanie, czy jesteś szczęśliwa?, żona odpowiada: – Bynajmniej z tobą, to on raczej nie ma powodu do radości. Chyba że są to dla niego wyrazy bliskoznaczne. Ciekawe, czy owa pani też je tak traktuje?
Podróże kształcą, to pewne! Wielokrotnie mogłam się o tym przekonać. W czasie swoich krótkich lub dłuższych wojaży (choć nie tylko) często słyszę różne rozmowy, rozmaite słowa – mądre, interesujące, smutne, komiczne, żenujące… Szkoda, że nie zawsze są to perły. Choćby wzięte z lamusa.
Lidia Krawiec-Aleksandrowicz
|
