|
Na temat zapożyczeń w języku polskim mówiono i pisano już wiele – również na łamach „Nowego Czasu”. To temat obszerny, lecz bardzo ważny ze względu na czystość rodzimej mowy, więc chciałabym wspomnieć jeszcze o kilku kwestiach. Nierzadko jest tak, że użytkownik polszczyzny nieświadomie powiela błędy językowe, nie mając pojęcia, iż niektóre wyrazy lub zwroty są kalkami, czyli bezpośrednimi tłumaczeniami z języka obcego. Tak więc często nadużywany w mediach rusycyzm póki co (np. Póki co mamy ostrą zimę) należałoby zastąpić rodzimym tymczasem lub na razie (Tymczasem / Na razie mamy ostrą zimę); zamiast germanizmu w pierwszym rzędzie (np. w błędnej konstrukcji: W pierwszym rzędzie trzeba rozwiązać ten problem) powinno się użyć przede wszystkim (Przede wszystkim trzeba rozwiązać ten problem), a w zwrocie wydaje się być, zdaje się być pochodzącym z języka angielskiego (np. Człowiek ten wydaje się być szczęśliwy), chcąc uniknąć błędu językowego, pomijamy bezokolicznik być (Człowiek ten wydaje się szczęśliwy). Na co dzień w potocznej polszczyźnie pojawia się o wiele więcej kalek lub zapożyczeń, z czego najczęściej nie zdajemy sobie sprawy. Ale są też i inne, których obca proweniencja jest wyraźna.
Gdy odchodzą w zapomnienie rzeczy, zjawiska, przedmioty itp., ich los dzielą również ich nazwy. Przechodzą wówczas do naszego słownika biernego lub stają się po prostu archaizmami. Jednakże wraz z rozwojem – bardzo ogólnie rzecz biorąc – cywilizacji powstaje nowe i temu nowemu nadajemy miano. Kiedy dzieje się to na polskim gruncie, powstaje po prostu rodzima nazwa. Rzecz ma się nieco inaczej, gdy do języka ojczystego wraz z desygnatami przechodzą ich nazwy z innych języków – wtedy się trochę zżymamy i pomstujemy na te zanieczyszczenia. Słusznie i niesłusznie. Na przykład w dobie powszechnej komputeryzacji i telefonii komórkowej nasz polski język wzbogaca się o określenia związane z tym zjawiskiem – zatem korzystamy z Internetu, wysyłamy maile, pracujemy w Wordzie, spotykamy się na Facebooku, odbieramy SMS-y (lub nawet esemesy!), czytamy lub piszemy na blogu itp. Tak bardzo przyswajamy sobie nazwy angielskie, że nawet odmieniamy je według rodzimych norm gramatycznych, dodając do nich polskie końcówki fleksyjne. W miarę upływu czasu i ich użytkowania pewnie staną się po prostu nasze. Podobnie było z wyrazami, a i z całymi zwrotami, francuskimi, niemieckimi, rosyjskimi (można tu wymienić całą listę języków obcych), o łacinie i grece nie wspomnę, które przyjęły się w polszyźnie tak dawno, że czasami przeciętny użytkownik języka polskiego nawet nie czuje ich obcego pochodzenia. Po prostu ich używa. I nie może być inaczej, bo przecież nie byłoby dobre dla języka wymyślanie na siłę polskich nazw (często musiałyby być to wielowyrazowe nazwy opisowe), które miałyby zastąpić np. techniczne określenia, jakimi posługuje się cały świat – wszak jesteśmy globalną wioską. Zresztą zjawisko to dotyczy niemal każdej dziedziny – nie tylko techniki – nawet życia codziennego, a wyrazów takich jest wiele i są tak powszechne, że powstrzymam się od ich przytaczania.
|
