|
Ma?gorzata Roma?czuk w Peru
Wróci?a? z Peru. Jakie to uczucie, gdy autobus, którym jedziesz, zatrzymuje si? na skraju przepa?ci?
– Bardziej podwy?sza?y mi adrenalin? wysoko?? nad poziomem morza i osuni?cia ziemi. Jedno z nich spowodowa?o ostre hamowanie naszego autobusu zako?czone w?a?nie nad przepa?ci?. Ale po pó? roku mieszkania w Cusco i kr?cenia si? po dalszej i bli?szej okolicy mo?na si? przyzwyczai? do przepa?ci, cho? przyznaj?, ?e z trudem.
Wi?kszo?? czasu sp?dzi?a? w Cusco. Czy jest co? specjalnego w tym miejscu?
– To jest bardzo urokliwe miasto z ciekawymi okolicami, które typowo turystycznie odwiedzi?am troch? wcze?niej. Tym razem mia?am mo?liwo?? zobaczy? nie tylko przepi?kne stare miasto, ale te? sporo ciekawych inkaskich ruin dooko?a miasta. Najmilej wspominam wizyt? w Chinchero. To by? chyba wtorek i poza mn? by?a tylko jedna peruwia?ska rodzina. Z mam? rozmawia?am moim ?amanym hiszpa?skim, a z córk? ?wiczy?am jej angielski. Jednak taka sytuacja to rzadko??. Zwykle spotyka si? sporo zachodnich turystów, podró?ników i studentów hiszpa?skiego. Dlatego je?li chce si? cho? troch? zasmakowa? lokalnej kultury, trzeba si? troch? oddali? od turystycznych miejsc. Taki by? mój plan i tu przydali si? peruwia?scy przyjaciele z poprzedniego pobytu.
Jak wysoko uda?o ci si? zaw?drowa? w Andach?
– Kocham góry, ale raczej skupiam si? na pokonywaniu, czasami nawet wysoko po?o?onych, prze??czy – do tej pory mój rekord to ok. 4800 m n.p.m. na szlaku z Choquequirao do Machu Picchu. Ale chc? wspi?? si? jeszcze wy?ej.
Peru to nie tylko Andy, odwiedzi?a? te? wybrze?e i d?ungl??
– Uda?o mi si? na chwil? dotrze? na wybrze?e. Kiedy my?limy o Peru, to pierwsi przychodz? nam do g?owy Inkowie. Nie zdajemy sobie sprawy, ile ciekawych ruin i odkry? sprzed czasów Kolumba i Inków znajduje si? na pó?nocy Peru. Uda?o mi si? kilka z nich zobaczy? i mam apetyt na wi?cej. Podró??, któr? jednak najbardziej wspominam, by? wyjazd do wysokiej d?ungli. Mia?am okazj? pomieszka? na wsi z rodzin? peruwia?sk? i przynajmniej spróbowa? do?wiadczy?, jak ?yj? – rzeczy zarówno bardziej, jak i mniej ciekawych. Najwi?kszym odkryciem by? dla mnie proces zbierania i przygotowywania do sprzeda?y kakao.
Czy natkn??a? si? tam na jakie? polskie ?lady?
– Kto? mi mówi?, ?e w miejscowo?ci, w której by?am w d?ungli, znacz?cy biznes nale?y do potomków Polaków, ale nie mia?am okazji ich spotka?. W czasie poprzedniej wizyty odwiedzi?am kanion Colca, który jest jednym z najg??bszych kanionów na ?wiecie i zosta? odkryty przez polsk? wypraw? kajakow? z Krakowa na pocz?tku lat osiemdziesi?tych. W jednej z okolicznych miejscowo?ci jest tablica pami?tkowa w parku i Avenida Polonia.
By?a? w Peru zarówno na Bo?e Narodzenie, jak i Wielkanoc. Uda?o ci si? sp?dzi? ten czas z Peruwia?czykami?
– Tak i ?wi?ta te maj? tam zupe?nie inny wyd?wi?k ni? w Polsce. W Wigili? o pó?nocy otwiera si? szampana i wszyscy krzycz?: – Feliz Navidad!, co znaczy weso?ych ?wi?t! Sk?adaj? sobie ?yczenia, ?ciskaj?c si? nawzajem. Przypomina?o to bardziej zabaw? sylwestrow? ni? Wigili? w naszym wykonaniu. Potem je si? caldo de galina, czyli rosó? z kury z du?? wk?adk? mi?sn?. W pierwszy dzie? ?wi?t Bo?ego Narodzenia sporo ludzi przynosi figurki Dzieci?tka Jezus z domowych szopek do po?wi?cenia w ko?ciele. Ubranka dla Dzieci?tka mo?na kupi? na specjalnym targu, który odbywa si? na g?ównym placu Cusco w Wigili? w ci?gu dnia. Je?li za? chodzi o Wielkanoc, to mia?am wra?enie, ?e w Cusco g?ównie obchodzi si? Semana Santa, czyli Wielki Tydzie?. Du?e wra?enie zrobi?a na mnie procesja z wielkim krucyfiksem Señor de los Temblores, czyli Chrystusa od Trz?sienia Ziemi, który jest patronem Cusco od czasu, kiedy w 1650 roku podczas procesji trz?sienie ziemi cudownie usta?o. Procesja odbywa si? na ulicach Cusco przez pó? dnia i ko?czy wieczorem b?ogos?awie?stwem krzy?a na g?ównym placu wype?nionym po brzegi mieszka?cami miasta i turystami. Pozosta?e procesje s? tak?e imponuj?ce. Natomiast Niedziela Wielkanocna niczym nie ró?ni si? od zwyk?ej niedzieli.
Gdy si? jest pó? roku w innym kraju, to chyba ma si? okazj? pozna? kraj, patrz?c na wszystko oczami tubylca, a nie turysty. Chodzi?a? po zakupy na miejscowy targ?
‒Oczywi?cie. Kupowa?am tam przede wszystkim owoce i warzywa. Mi?sa z haka bez lodówki nie odwa?y?am si? jednak kupi?.
Gdzie si? sto?owa?a??
– Zwykle chodzi?am do lokalnych jad?odajni, gdzie ca?kiem niez?y obiad z trzech da?, tzw. menu, mo?na kupi? za funta. Turystom poleca?abym jednak takie troszk? dro?sze – za pó?tora funta (?miech).
Masz swoj? ulubion? potraw??
– Lubi? ceviche – marynowan? surow? ryb?, ale raczej poleca?abym j? na wybrze?u, gdzie ryby na pewno s? ?wie?e. Zawsze bezpieczne jest lomo saltado, czyli sma?ona wo?owina z papryk?. Tylko uwaga! – frytki tu s? traktowane jako warzywo, wi?c danie dodatkowo jest podawane z ry?em. Bardzo lubi?am te? zupy. Przypomina?y nasz krupnik z jeszcze wi?ksz? ilo?ci? ró?nych rzeczy.
Co to za historia z kursem gotowania, gdzie kucharz si? nie pojawi??
– To bardzo dobrze obrazuje stosunek Peruwia?czyków do pracy i czasu. Po prostu s? wyluzowani i nie my?l? o tym, i? cztery kursantki w tym czasie mog? czeka? i si? w?cieka?. Na pocz?tku my?la?am, ?e to lekcewa?enie, i denerwowa?am si?, ale z czasem trzeba si? przyzwyczai?, dla w?asnego zdrowia i spokoju. Teraz spó?nienie do pó? godziny nie robi na mnie wra?enia.
Po pracy na plantacji kakao chyba jeste? specjalist? od tego napoju? Masz jakie? wskazówki, czym si? kierowa? przy jego zakupie?
– Kakao wytwarzane w domu jest inne ni? kupne. To w zasadzie jest miazga kakaowa, czyli zawiera mas?o kakaowe, co powoduje, ?e kakao jest t?uste. Podejrzewam, ?e nie ka?demu mo?e to smakowa?, ale dla mnie by?y to delicje.
Mi?o wspominasz zbieranie kakao? By?o ci??ko?
– Nabiega? si? troch? musia?am (?miech). Kakao zbiera si? w trójkach – jedna osoba bosakiem str?ca owoce, druga biega i je zbiera, a trzecia przecina maczet? skorupy i wyci?ga nasiona. Ja by?am od biegania. Ale bawi?am si? nie?le.
Wspomnia?a?, ?e zat?skni?a? za wieprzowin? i mia?a? okazj? jej spróbowa? na Nowy Rok? Brakowa?o ci polskiego jedzenia?
– W Nowy Rok w Peru tradycyjnie je si? pieczonego prosiaka. Poza tym wieprzowina to rzadko??. Jednak mo?na znale?? sporo produktów, z których, jak mi si? zachcia?o, gotowa?am polskie potrawy. Ziemniaki na placki by?y. Trzeba tylko znale?? odpowiedni rodzaj, bo inne ziemniaki s? do zupy, inne do frytek etc.
Pami?tasz, ile odmian ziemniaków próbowa?a??
– Oj, nie liczy?am, ale pewnie z dziesi?? podstawowych si? znajdzie.
Czy mo?esz podzieli? si? z czytelnikami „Nowego Czasu” jakim? przepisem na potraw?, której
nauczy?a? si? gotowa? w Peru?
–To mo?e w?a?nie lomo saltado.
Lomo saltado
Sk?adniki (na 5 osób):
- 250 g fileta z wo?owiny
- 2 ostre cebule czerwone
- 3 pomidory
- pietruszka do posypania
- 500 g ry?u
- 500 g ziemniaków odpowiednich na frytki
- 1 du?a czerwona (s?odka) papryka
- 2 z?bki czosnku
- zielony groszek do przybrania
- sok z limonki
- sól
- pieprz
- mielony kumin
- olej
- sos sojowy.
Ry? nale?y ugotowa? i dopiero na ko?cu doda? sól, z?bek czosnku, troch? cebuli i olej. Je?li si? chce wybieli? ry?, trzeba doda? sok z limonki. Cebul? i czosnek mo?na pomin??, je?eli kto? jej nie lubi. Pokroi?: mi?so w kostk? lub s?upki, ziemniaki w s?upki na frytki, pomidory – po obraniu – w paski (bez nasion), papryk? w paski, a cebul? w do?? grube pó?kr??ki. Rozgrza? olej na patelni, usma?y? posiekany z?bek czosnku. Doda? mi?so i podsma?y?. Doda? troch? kuminu oraz sporo pieprzu i sma?y? na wolnym ogniu. Doda? ?y?k? sosu sojowego i wszystko razem usma?y?. Oddzielnie usma?y? frytki, a oddzielnie cebul?, pomidory i papryk?. Doda? usma?one mi?so z odrobin? wody i pomiesza?. Mo?na te? doda? frytki lub serwowa? je oddzielnie. Uformowa? na talerzach sto?ki z ry?u za pomoc? fili?anek, obok po?o?y? mi?so z warzywami i frytki. Udekorowa? groszkiem i posiekan? pietruszk?.
|
